Diversiteit en inclusie: vervolg wijzigingen in Trefwoorden en PIM

Vanuit de bibliotheken is ons de vraag gesteld om de trefwoorden die wij gebruiken voor het categoriseren van boeken aan te passen aan de huidige tijd. In eerdere berichtgeving hebben we gedeeld hoe we aan de slag zouden gaan met het onderwerp diversiteit en inclusie. Deze aandachtspunten kun je hier vinden. Vanaf januari is een begin gemaakt met het aanpassen van het SISO. Toen kondigden we aan dat we ook verder gaan met de trefwoorden en PIM-trefwoorden.

Dit proces gaat stapsgewijs en is een uitdaging. De eerste trefwoordwijzigingen zijn gebaseerd op de wijzigingen zoals die in het SISO zijn aangebracht. Verder zijn er een aantal termen gewijzigd die we vanuit de Nederlandse bibliotheken binnen hebben gekregen.

Aanpak

NBD Biblion neemt deel aan de ‘Werkgroep gevoelige termen in bibliotheekcatalogi’. Deze werkgroep bestaat uit leden van o.a. de Nederlandse bibliotheken, de Koninklijk Bibliotheek en de Nederlandse Taalunie.

Om de trefwoorden te formuleren is gebruik gemaakt van:

• Code Diversiteit & Inclusie

• Words Matter (van de musea)

En de boeken:

• Samuel, Mounir. Je mag ook niets meer zeggen : een nieuwe taal voor een nieuwe tijd. – Nieuw Amsterdam, 2023

• Waszink, Vivien. Dat mag je óók (al niet meer) zeggen : welke woorden kunnen? En welke juist niet?. – Genootschap Onze Taal, 2022

Trefwoordwijzigingen

Onderstaande trefwoorden zijn gewijzigd. De wijzigingen van de laatste tien jaar worden ook aangeboden in het abonnement catalogusonderhoud.

Let op: de PIM trefwoordwijzigingen hebben een direct effect op de etiketten van boeken en media, vanwege de termen die op het rugetiket staan. Het kan zijn dat je hier iets van zult merken, doordat sommige etiketten opnieuw gemaakt en overplakt moeten worden.

Anders zijn
Gewijzigd in Jezelf zijn

Er is in 2021 voor gekozen om het thematrefwoord Anders zijn te wijzigen in Jezelf zijn, omdat dit nadrukkelijk op het boek zichtbaar is. Voor het ‘gewone’ trefwoord is dit nu ook gedaan. Het trefwoord wordt alleen gebruikt voor jeugdfictie en als thematrefwoord voor de prentenboeken.

Blanken
Gewijzigd in Witte mensen
PIM-trefwoord: Witte mensen

Buitenlanders
In het geval van het trefwoord Nederlandse taal; buitenlanders is de term gewijzigd in Nederlandse taal; anderstaligen. Als de afkomst van de anderstaligen te achterhalen is dan is het daarin gewijzigd, bijvoorbeeld Nederlandse taal; Engelstaligen.

Buitenlandse werknemers
Gewijzigd in Arbeidsmigranten
PIM-trefwoord: Werknemers

Gehandicapten
Gewijzigd in Mensen met een beperking
PIM-trefwoord: Mensen met een beperking

Zigeunerkinderen
Gewijzigd in Romakinderen en/of Sintikinderen
Zie de uitleg bij ‘Zigeuners’.
PIM-trefwoord: Roma
of
PIM-trefwoord: Sinti

Zigeunerliteratuur
Gewijzigd in Roma (volk); Hongaarse letterkunde

Zigeuners
Gewijzigd in Roma (volk) en/of Sinti

Het Romavolk is opgedeeld in verschillende groepen, vooral gebaseerd op hun woonplaats, hun gewoontes en hun dialect. De belangrijkste vijf groepen zijn: Erlides, Kale, Kalderari, Romnichal, Sinti.

Hoewel de meeste Sinti zich als aparte etnische groep zien, zijn ze Roma. Het onderscheid is er eerder gekomen doordat de Roma in verschillende fasen in West-Europa terechtkwamen. De Sinti onderscheiden zich van andere Roma doordat ze langer in het Westen wonen en het materieel vaak beter hebben.

Waar gesproken wordt over Roma en Sinti worden de trefwoorden Roma (volk) en Sinti gebruikt.

Waar gesproken wordt over Sinti wordt alleen het trefwoord Sinti toegevoegd.

Waar alleen gesproken wordt over zigeuners wordt het trefwoord Roma (volk) toegevoegd, omdat alle groepen hieronder vallen.

PIM-trefwoord: Roma
of
PIM-trefwoord: Sinti

Zigeunervervolging
Gewijzigd in Romavervolging en/of Sintivervolging
Zie de uitleg bij ‘Zigeuners’.
PIM-trefwoord: Romavervolging
of
PIM-trefwoord: Sintivervolging

Zwart toneel
Gewijzigd in Toneel; zwarte mensen

Zwarten
Gewijzigd in Zwarte mensen als de afkomst niet te herleiden is. Is dat wel het geval dan is het trefwoord gewijzigd naar de afkomst, bijvoorbeeld Afro-Amerikanen of Afro-Europeanen.
PIM-trefwoord: Zwarte mensen
of
PIM-trefwoord: Afro-Amerikanen
of
PIM-trefwoord: Afro-Europeanen

Zwartwerken
Gewijzigd in Illegale arbeid
PIM-trefwoord: Belastingen